| Επιτομή: |
Οι στόχοι αυτής της διατριβής και ερευνητικής εργασίας σε ενότητες είναι οι εξής:
I. Ανάλυση του ρόλου των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (Α.Ξ.Ε.) στη συνολική οικονομική ανάπτυξη
1) Αναλύονται τα κύρια οφέλη των ΑΞΕ
2) Προσδιορίζονται οι βασικές πηγές εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων στις προς έρευνα χώρες
3) Εξετάζεται η διάρθρωση των αλλεπάλληλων άμεσων ξένων επενδύσεων ανά τομείς της οικονομίας
4) Διερευνάται η συγκέντρωση των Α.Ξ.Ε. ανά περιφέρειες στις υπό έρευνα χώρες
Τις τελευταίες δύο και πλέον δεκαετίες, ο ρόλος των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (Α.Ξ.Ε.) στον οικονομικό τομέα έχει μεγαλώσει εξαιτίας της αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης, των ταχύτερων επικοινωνιών και των νέων μέσων τεχνολογίας. Οι Α.Ξ.Ε. έχουν αναγνωριστεί ως ισχυρή κινητήρια δύναμη της οικονομικής επιτάχυνσης και ανάπτυξης. Η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει μία αυξανόμενη τάση των Α.Ξ.Ε. αλλά το επίπεδό τους δεν έχει φτάσει την ένταση που καταγράφηκε το 2007 ως συνέπεια κυρίως της τραπεζικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης που άρχισε να διαφαίνεται από το 2008 και εντεύθεν. Οι οικονομίες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης παρουσιάζουν μεγάλη ευαισθησία όσον αφορά τις μεταβολές στις συναλλαγές εισροών από το εξωτερικό. Οι προσπάθειές τους για την προσέλκυση των άμεσων ξένων επενδύσεων κατά τις τελευταίες δύο και πλέον δεκαετίες προκλήθηκαν από την έλλειψη γνώσεων και προηγμένων τεχνολογιών, το χαμηλό κόστος εργασίας και τη μετανάστευση και, τέλος, από τις αρνητικές επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Η ένταξη στην Ε.Ε. των χωρών της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει αλλάξει το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον στην περιοχή και έχει υποστηρίξει τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξή τους.
Τα οφέλη των Α.Ξ.Ε., όπως η γνώση και τεχνολογική μεταφορά από τους επενδυτές στις βιομηχανίες υποδοχής διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις χώρες. Κατά τη μετάβασή τους από μια κεντρική, κρατική ιδιοκτησία σε μια οικονομία ελεύθερης αγοράς, οι Α.Ξ.Ε. στην ιδιωτικοποίηση αποτελούν την πρώτη πηγή τεχνογνωσίας στον τομέα της διαχείρισης, της λειτουργίας και της ανάπτυξης των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Το γεγονός ότι η κύρια πηγή εισροής Α.Ξ.Ε. στις χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης παραμένουν οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης εξηγείται με την απόσταση, τη διαθεσιμότητα στην αγορά, τους κοινούς κανόνες της Ε.Ε., την πρόσβαση στην εργασία.
Σε αυτό το πλαίσιο, το πρώτο μέρος της διατριβής που αποτελεί και το θεωρητικό σκέλος σχετικά με τις ΑΞΕ αναλύει την παγκόσμια ιστορική τροποποίηση των ροών Α.Ξ.Ε. και τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες των εισροών Α.Ξ.Ε. στην Κεντρική, Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Παρέχει μια γενική και ειδική εικόνα των κύριων παραγόντων που επηρεάζουν το επίπεδο των Α.Ξ.Ε. και τον αντίκτυπό τους σε βασικές οικονομικές παραμέτρους όπως η αύξηση του ΑΕΠ, το ισοζύγιο πληρωμών, η ανεργία κλπ.
• Έχει γίνει σημαντική ανάλυση συνολικά τόσο στο κείμενο όσο και στις πηγές με μεγάλη πληθώρα πρόσφατης βιβλιογραφίας και άλλων πηγών σχετικών με το θέμα. Το κείμενο συνολικά καλύπτει όλες τις δυνατές περιπτώσεις εφαρμογής των Α.Ξ.Ε. σε χώρες υποδοχής τους.
• Έχει αναπτυχθεί και ένα σημαντικό νέο κεφάλαιο για την οικονομική κρίση που είναι συνδεδεμένο με τα προηγούμενα και τα επόμενα κεφάλαια και αναφέρεται στην σύγχρονη κρίση μετά το 2007-2008 που αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και είναι συγκεκριμένα στοχευμένο στην Ευρωπαϊκή-Βαλκανική-Ελληνική κρίση, ώστε να συσχετισθεί τόσο με τις ΑΞΕ όσο και με την ερμηνεία του οικονομετρικού μοντέλου που ακολουθεί και με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή οικονομική κρίση μετά το 2009.
II. Προσδιορισμός των κύριων παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν το επίπεδο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην περιοχή της ΝΑΕ και συγκεκριμένα σε 5 υπό εξέταση χώρες στον κλάδο Τηλεπικοινωνιών – Πληροφορικής (Ρουμανία, Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, FYROM)
1) Γεωπολιτικές και διερευνητικές πολιτικές της ΕΕ
2) Αναλύεται ο ρόλος των παραγόντων βαρύτητας και επιρροής
3) Οι επιδράσεις της οικονομικής κρίσης στην πολιτική των ΑΞΕ με έμφαση στις εν λόγω χώρες
4) Η επενδυτική παρουσία του Ομίλου ΟΤΕ στη Βαλκανική και Νοτιοανατολική Ευρώπη όλη αυτή την επενδυτική περίοδο και οι οικονομικές επιπτώσεις επί των 5 χωρών.
Στο δεύτερο μέρος της διατριβής αναλύεται ο κλάδος Τηλεπικοινωνιών – Πληροφορικής στις 5 συγκεκριμένες χώρες που έχουν επιλεγεί (Ρουμανία, Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, FYROM) και την επενδυτική παρουσία του Ομίλου ΟΤΕ στη Βαλκανική και Νοτιοανατολική Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια.
Συγκεκριμένα παρουσιάζονται οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στις Τηλεπικοινωνίες, η κατάσταση διείσδυσης Σταθερής και Κινητής Τηλεφωνίας και Διαδικτύου στον ευρωπαϊκό χώρο και σε αυτές τις χώρες και ειδικά η εξέλιξη στις Α.Ξ.Ε. στον τομέα των Τηλεπικοινωνιών σε αυτές τις Αναπτυσσόμενες Χώρες. Γίνεται ειδική αναφορά για την Ελλάδα και των χωρών του ΟΑΣΑ για τον κλάδο Τ.Π.Ε. και ιδιαίτερα για την πιο σημαντική επενδυτική δεκαετία του 1990 και αρχές 2000. Εστιάζει η διατριβή στις επενδύσεις στον Τομέα Τηλεπικοινωνίας των Πέντε Βαλκανικών Χωρών την πλέον παραγωγικά επενδυτική περίοδο του κλάδου από 1990-2005 που αφορά και την παρουσία του Ομίλου ΟΤΕ, με παράλληλη ανάλυση στα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της ΝΑΕ με οδηγό τις Α.Ξ.Ε. στις χώρες υπό μελέτη Ρουμανία, Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, FYROM. Ειδικότερα παρουσιάζεται μια ανασκόπηση των κύριων μακροοικονομικών χαρακτηριστικών των υπό διερεύνηση χωρών ταυτόχρονα με την παρουσία του Ομίλου ΟΤΕ σε αυτές μέσω των εταιριών AMC (Αλβανία), GloBul (Βουλγαρία), Cosmofon (FYROM), RomTelecom/Cosmote Romania (Ρουμανία) και Telecom Serbia (Σερβία).
III. Οικονομετρική αξιολόγηση 2 μοντέλων:
1) Εκτίμηση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των Α.Ξ.Ε., του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, της συνολικής ανεργίας, του ισοζυγίου πληρωμών (μελέτη των εξαρτήσεων μεταξύ Α.Ξ.Ε. και βασικών οικονομικών παραμέτρων σε πέντε χώρες: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, FYROM και Σερβία) χωριστά ανά χώρα και συνολικά από κοινού.
2) Εκτίμηση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των ΑΞΕ και ειδικότερα αυτές που συνεισφέρουν από τα telecoms και πως παρέχουν σημαντικά αποτελέσματα στις οικονομίες 5 χωρών της ΝΑ Ευρώπης, όπου δραστηριοποιείται ο Όμιλος ΟΤΕ.
Στο τρίτο μέρος της διατριβής παρουσιάζεται μια οικονομετρική μελέτη των σχέσεων μεταξύ τεσσάρων οικονομικών μεταβλητών: ΑΞΕ, αύξησης του ΑΕΠ, ισοζυγίου πληρωμών και ανεργίας, στις εξεταζόμενες χώρες. Η περίοδος ανάλυσης είναι από το 1991 έως το 2016. Κάθε ένα από τα τέσσερα σύνολα δεδομένων που υπόκεινται στην ανάλυση αποτελείται από πολλαπλές παρατηρήσεις, οι οποίες καθιστούν τα οικονομικά ευρήματα στατιστικά σημαντικά και τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται έχουν προκύψει κυρίως από τη βάση δεδομένων της Παγκόσμιας Τράπεζας (http://databank.worldbank.org).
Επεξεργάζονται δύο ολοκληρωμένα οικονομετρικά μοντέλα (για τους σκοπούς της ανάλυσης έχει χρησιμοποιηθεί το λογισμικό E-Views 9.0) τα οποία αποδεικνύουν ότι οι ΑΞΕ σε σχέση με βασικά μακροοικονομικά μεγέθη ανάπτυξης παρέχουν σημαντικά οφέλη στις οικονομίες των 5 χωρών της ΝΑ Ευρώπης και μάλιστα ειδικότερα αυτές που συνδέονται με τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, όπου και δραστηριοποιείται ο Όμιλος ΟΤΕ.
• Υπάρχει πολύ σημαντική επεξεργασία δεδομένων για πολλά έτη, όσα είναι διαθέσιμα στη διεθνή βιβλιογραφία μετά το 1990. Τα μακροοικονομικά δεδομένα έχουν επικαιροποιηθεί έως και το 2016 και παρουσιάζεται το πιο επικαιροποιημένο υπόδειγμα μέχρι το 2009 (αρχή οικονομικής κρίσης) και μέχρι και το 2016 για όλο το οικονομετρικό υπόδειγμα, με όλα τα αντίστοιχα σχόλια ανά χώρα και στο τέλος και σχόλια για τη σύγκριση μεταξύ των χωρών. Αναλυτικά:
• Η οικονομετρική ανάλυση που έχει γίνει αφορά στις χώρες Σερβία, Αλβανία, Βουλγαρία, ΠΓΔΜ (FYROM), Ρουμανία και για περίοδο από αρχές 1990 έως και 2016 όπου υπάρχουν στοιχεία για μεγαλύτερη συγκρισιμότητα. Ουσιαστικά ερευνάται η επίδραση της οικονομικής κρίσης σε αυτές τις χώρες σε κάθε μια μεμονωμένα αλλά και συγκριτικά μεταξύ τους.
• Στο δεύτερο μέρος της οικονομετρικής ανάλυσης με τα telecoms, παρουσιάζεται η επίδρασή τους στις 5 χώρες ξεχωριστά αλλά και γενικότερα έως το 2016 και εξετάζεται η σχετική επίδραση στον ρυθμό ανάπτυξης αυτών των χωρών. Εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι το πρόσημο είναι θετικό με προϋποθέσεις. Υπάρχει εμπεριστατωμένη οικονομετρική ανάλυση ανά χώρα, με πίνακες/διαγράμματα και ανάλυση cross-functional μεταξύ των χωρών και τα ανάλογα συμπεράσματα από αυτές τις συγκρίσεις μεταξύ των χωρών που προκύπτουν από το κάθε υπόδειγμα.
• Ειδικότερα έχει επεξεργαστεί ξεχωριστά τόσο για τις ΑΞΕ όσο και για τα telecoms το οικονομετρικό μοντέλο E Views 2OLS με τα raw data με ξεχωριστά τα references και την επεξεργασία (run) του μοντέλου με τις ανάλογες επεξηγήσεις ως προς τις παραδοχές στο πώς επεξεργάσθηκε το υπόδειγμα στο E-Views.
• Έχουν ερευνηθεί και τεκμηριωθεί με κάθε λεπτομέρεια και σε βάθος τα αποτελέσματα του κάθε οικονομετρικού μοντέλου τα οποία αφορούν ελέγχους με λογαρίθμηση μεταβλητών για έλεγχο ετεροσκεδαστικότητας, αυτοσυσχέτισης, DW, κτλ, και με συγκεκριμένη παραδοχές για τον χειρισμό μεταβλητών ούτως ώστε το υπόδειγμα να είναι αξιόπιστο ως προς τα αποτελέσματά του και με συνεπή εικόνα ανάμεσα στα έτη ανάλυσης. Έχουν ελεγχθεί τα δεδομένα της εργασίας, και στα υποδείγματα υπάρχει διακριτός ο χαρακτηρισμός ως εξαρτημένη μεταβλητή για τις Συνολικές ΑΞΕ και για τις επενδύσεις στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και ως ανεξάρτητη μεταβλητή για το ΑΕΠ σε όρους PPP, τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ, τον δείκτη τιμών καταναλωτή, τον πληθωρισμό, τον πληθυσμό χώρας, τον Λογαριασμό Τρεχουσών Συναλλαγών και το ποσοστό ανεργίας.
IV. Εξαγωγή ειδικών και συνολικών συμπερασμάτων και προσδιορισμός των αναγκαίων μέτρων προτεραιότητας και δραστηριοτήτων για την επιτάχυνση της εισροής Α.Ξ.Ε. και τη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος σε αυτές τις χώρες
Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στις υπό μετάβαση οικονομίες. Συμβάλλουν στην αύξηση του επιπέδου της επένδυσης, παρέχοντας χρηματοδοτικά κεφάλαια αλλά και μοιράζονται την τεχνολογία τους και τις μεθόδους οργάνωσής τους από τις πιο προηγμένες οικονομίες. Επιπλέον, ένα όφελος είναι ότι συνδέεται με τα θετικά φαινόμενα εισχώρησης στην τοπική οικονομία κι έτσι ενισχύουν τις προοπτικές μεγέθυνσής της. Οι ΑΞΕ που σχετίζονται με ιδιωτικοποιήσεις κυρίως, ενισχύουν τη μακροοικονομική σταθερότητα εφόσον αποτελούν πηγή κάλυψης είτε ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών, είτε δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Οι επενδυτικές ευκαιρίες της κάθε βαλκανικής χώρας προσδιορίζονται από πέντε βασικούς παράγοντες: τον χρόνο, τον επιχειρηματικό κίνδυνο, τις ανάγκες της αγοράς, τη χώρα προέλευσης της επένδυσης και τις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Τα αποτελέσματα της οικονομετρικής ανάλυσης επιβεβαιώνουν την επιρροή των Α.Ξ.Ε. στις οικονομίες των υπό διερεύνηση χωρών. Τα αποτελέσματα των μοντέλων που εφαρμόστηκαν είναι ταυτόσημα και επιβεβαιώνουν την ύπαρξη δύο αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μεταβλητών. Οι ακριβείς κατευθύνσεις αυτών των σχέσεων προσδιορίζονται με ομοιογενή αιτιώδη συνάφεια από τις Α.Ξ.Ε. προς το ισοζύγιο πληρωμών, προς την αύξηση του ΑΕΠ, την ανεργία και τον ρυθμό ανάπτυξης της κάθε χώρας με προϋποθέσεις.
Προκειμένου να αλλάξει η τάση της μείωσης των άμεσων ξένων επενδύσεων τα τελευταία χρόνια και να επιτευχθεί μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, το κάθε κράτος πρέπει να λάβει μέτρα για τη βελτίωση της οικονομικής ελευθερίας και τη διεύρυνση της τοπικής αγοράς μέσω διεθνών συμφωνιών με τις γειτονικές χώρες. Κάποια άλλα σημαντικά βήματα είναι η επιβολή αποτελεσματικής θεσμικής μεταρρύθμισης, πρόληψης της διαφθοράς και αποτελεσματικού δικαστικού συστήματος.
|